مناطق آزاد تجاری در کش و قوس اطلاعات رسمی ولی نادرست/ ممنوع است، اما وارد می شود!
در مناظره بین ترکان دبیر شورای مناطق آزاد و عبدالملکی عنوان شد، مناطق آزاد با وجود این که برای تولید صادرات محور راه اندازی شده‌اند، اما به محلی برای واردات کالای ساخته شده تبدیل شده‌اند.
به گزارش خبرگزاری فارس ، مناظره بین اکبر ترکان دبیر شورای عالی مناطق آزاد و حجت الله عبدالملکی استاد اقتصاد دانشگاه با موضوع مناطق آزاد تجاری در برنامه غیر محرمانه برگزار شد.
ممنوع است، اما وارد می شود!
مناظره «غیر‌محرمانه» در نهم مهر ماه باحضور اکبر ترکان و حجت‌ا... عبدالملکی با تمرکز بر ضرورت‌ها و اهداف ایجاد مناطق آزاد اقتصادی درحالی از شبکه دوسیما پخش شد.
مناظره «غیر‌محرمانه» در نهم مهر ماه باحضور اکبر ترکان و حجت‌ا... عبدالملکی با تمرکز بر ضرورت‌ها و اهداف ایجاد مناطق آزاد اقتصادی درحالی از شبکه دوسیما پخش شد که نیمی از حاضران در استودیو را کارشناسان و اعضای دبیرخانه شورای هماهنگی مناطق آزاد تشکیل می دادند.
قسمت هایی از این مناظره را به نقل از شهر آرا آنلاین در ادامه می‌خوانید.
آیا با ضرورتی که از طرف دولت برای ایجاد مناطق آزاد مطرح شده موافقیم؟
ترکان: هر کدام از مناطق آزاد که تاسیس شده فلسفه وجودی خودش را دارد و این به معنای این نیست که اگر منطقه آزاد اروند درست نشود منطقه آزاد مهران نمی‌تواند به کار خودش ادامه دهد. او یک ظرفیت اضافی است. همه ۷منطقه موجود در مناطق مرزی هستند. مناطق آزاد دیگری هم که در ادامه می‌آیند این‌ها طی فرایند سفرهای استانی رئیس‌جمهور و بحث و بررسی در کمیسیون‌های تخصصی به نقطه توجیه رسیده‌اند و برای مجلس لایحه تنظیم شده‌اند که منطقه آزاد شوند.
عبدالملکی: مناطق آزاد دقیقا یک تیغ دولبه است و اگر درست استفاده شود می‌تواند به پیشرفت کشور کمک کند و اگر درست استفاده نشود یا مسائل نهادی که الان موجود است بخواهد ادامه پیدا کند، توسعه مناطق آزاد می‌تواند رگ اقتصاد کشور را بزند. همین که مناطق آزاد در سیاست‌های اقتصاد مقاومتی آمده است یعنی باید بدان توجه شود. اما چه گفته است؟ گفته توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور به منظور انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تامین نیازهای ضروری و مالی از خارج. این قسمت فلسفه مناطق آزاد را می‌گوید. اگر مناطق آزاد باعث این‌ها نشود اصولا یک زیان برای اقتصاد است. متاسفانه عملکرد گذشته مناطق آزاد نشان می‌دهد نه طور نسبی بلکه به صورت کلی زیان بوده است. حالا دوستان پیشنهاد هفت منطقه جدید را ارائه می‌دهند. به طور منطقی من که مثلا ۵ساختمان ساخته‌ام، اگر از این پنج ساختمان چهار تای آن‌ها در زلزله سه ریشتری فروریخت، در ابتدا به طور طبیعی برای ساختمان‌های جدید می‌روم، ببینم اشکال ساختمان‌های قبلی چه بوده و آن‌ها را اصلاح کنم. اگر عملکرد را اصلاح کردم و جواب داد و صادرات زیاد شد و انتقال فناوری صورت گرفت و مخصوصا مشکلاتی مثل قاچاق کمتر شد آن زمان به فکر این خواهم بود که این تعداد را به ۱۴منطقه آزاد افزایش بدهم.
ترکان: مردم قضاوت کنند
عبدالملکی: با آمار صحبت کنیم
ترکان: من تا اینجا مخالف مباحثی که می‌فرمایند، نیستم. اما با آن قسمت‌هایی که افراط کردند مخالفم. چون با ذات افراط‌گرایی مخالفم. من با قسمتی که گفتند از بیخ نتیجه نداشته و از ابتدا منجر به اضمحلال شده مخالفم. صبر کنید تا من آن رگ زدن‌ها را توضیح بدهم. ۷منطقه آزاد ۲۲سال است که دایر است و ما نگاه کنیم، ببینیم این مناطق در این ۲۲سال چه شده، من که مسئول ۲۲سالش نبودم. من مسئول سه سالش هستم. به نظر من همه ادوار گذشته موفقیت داشته، میزان موفقیت را در مقایسه بسنجیم. با سرزمین اصلی می‌سنجیم. ببینیم که صادرات در سرزمین اصلی چقدر و در مناطق آزاد چقدر رشد کرده است. هر چه بیرون آمد قبول است. ببینیم آبادانی در سرزمین اصلی و در شهرهای مجاور مناطق آزاد چگونه و در مناطق آزاد چقدر رشد کرده؛ نتیجه هر چه شد قبول است. ما از اسفند۹۲ به بعد این عملکرد را در سنجش با اقتصاد مقاومتی می‌گذاریم. اما از اسفند۹۲ به قبل با قانون تاسیس می‌سنجیم. می‌توانند اهالی منطقه آزاد چابهار آنجا را با قبل از منطقه آزاد شدن مقایسه کنند. شاخص‌های ما که در قانون تاسیس آمده مثل آبادانی، راه‌اندازی تولید، راه‌اندازی واحدهای صنعتی مثبت بوده یا نه؟ هر چه مردم آنجا قضاوت کنند قبول است.
عبدالملکی: من می‌خواهم در مورد بحث‌هایی که آقای ترکان گفتند «کمّی» صحبت بکنیم. در ارتباط با صادرات قرار بود عملکرد مناطق آزاد توسعه صادرات باشد. روند افزایش واردات طبق جداول و آمارهایی که وجود دارد سال به سال افزایش داشته و طبق همین آمارهایی که در اختیار داریم، روند صادرات چیزی نزدیک به صفر بوده است.
ترکان: این آمار را همین‌جا توضیح بدهم. چون غلط است. یادمان می‌رود و این آمار دبیرخانه نیست.
عبدالملکی: نه اجازه بدهید من تمام این آمارها را توضیح بدهم. من تمام این آمارها را از روی سایت شما برداشتم. نسبت واردات به صادرات در سال‌های آخر مرتب افزایش پیدا کرده و در سال۹۱ واردات در مقایسه با صادرات ۲۲برابر بوده است! برخی آمارها را دوستان روی سایت نگذاشته‌اند و ما به مکافات این آمارها را پیدا کردیم، ولی مرتب این آمار ۲۰برابر، ۴۰برابر بوده است. همچنین گفته می‌شود که مناطق آزاد قرار است واردات کالایی با تکنولوژی بالا را انجام دهد. طبق آمار موجود موارد واردات را به ترتیب عرض می‌کنم. پوشاک بیشترین حجم را داشته، بعد پارچه، یخچال، سیگار، لوازم یدکی خودرو و برنج. این‌ها اصلی‌ترین واردات مناطق آزاد هستند که می‌بینیم.
ترکان: آقای عبدالملکی، ایرادی ندارد که اینجا به شما اثبات شود که آمارتان غلط است؟
عبدالملکی: پس سایت شما باید اطلاعات خودش را اصلاح کند.
ترکان: ضرورت تفکیک نوع واردات در منطقه آزاد
عبدالملکی: کالای مصرفی وارد کردیم.
ترکان: واردات در مناطق آزاد چهار نوع است. ۱) وارداتی که نه خریدارش منطقه آزاد است، نه مبدا و نه مقصدش منطقه آزاد است. این فقط از آنجا عبور می‌کند. این بیشترین حجم واردات منطقه آزاد است و سالانه سه میلیارد دلار است. ۲) وارداتی که در منطقه آزاد برای مصرف در منطقه وارد می‌شود. مثل هتل‌سازی که برای ساخت هتل در قشم تجهیزات خودش را از خارج می‌آورد. ۳) مواد اولیه و ماشین‌آلاتی که وارد می‌شوند برای کارخانجات صنعتی در منطقه ۴) کالای همراه مسافر، یعنی کالایی که در منطقه آزاد می‌آورند و در فروشگاه‌ها می‌فروشند و مسافر آن را خرید می‌کند و همراه خود به داخل سرزمین اصلی می‌آورد. این بخشی که به آن انتقاد می‌شود آیا وارداتی است که ایران خودرو از خارج خریده؟ منطقه آزاد ما می‌رود بازاریابی می‌کند و می‌گوید بیا و از منطقه من عبور بده، چون ما از این طریق درآمد داریم. این کالا، واردات ما نیست، واردات ایران
خودروست.
عبدالملکی: سیگار و پوشاک و یخچال و... پس چیست؟
ترکان: اصلا سیگار به طور کل در مناطق آزاد ممنوع است. اگر یک دانه سند به من نشان دادی در دوره‌ای که من مدیریت کردم که سیگار در مناطق آزاد وارد شده حق با شماست. یخچال فریزر و ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی و کالاهای حجیم اصلا قبل از مدیریت من هم ممنوع بوده، یعنی از سه تا رئیس‌جمعهور قبلی تا الان واردات این چیزها در مناطق آزاد ممنوع بوده است.
عبدالملکی: به خود منطقه آزاد که واردات می شود.
ترکان: خب پس آن واردات برای مصرف در خود منطقه است. درست؟ آن وقت واردات یخچال برای مصرف در خود منطقه در شهر کوچکی مثل کیش یا چابهار به گونه‌ای است که این آمار شما را درست کند؟
عبدالملکی: بله، این آمار رسمی است.
ترکان: شما اجازه می‌دهید شناخت‌تان را از آمار اصلاح کنم؟ یعنی طبقه‌بندی کنیم که کالای همراه مسافر از بقیه چیزها جداست. آماری که شما می‌گویی بیش‌از ۹۰درصد مربوط به تبصره دو است. یعنی کالایی است که نه مبدا و نه مقصدش منطقه آزاد است. نه خریدارش و نه گشایش‌کننده‌اش.
عبدالملکی: آقای مهندس مقایسه این آمار با صادرات مهم است.
ترکان: نخیر، این آمار را با صادرات مقایسه نمی‌کنند. وقتی ایران خودرو برای نیاز خودش خرید خارجی می‌کند و آن را از کریدور منطقه آزاد عبور می‌دهد، با صادرات کالای تولیدی منطقه آزاد مقایسه می‌کنند؟ این فریب آماری نیست؟ پس بنابراین چهار دسته واردات داریم. سه میلیارد دلار از واردات کالایی است که خریدارش سرزمین اصلی است. گشایش اعتبار از سرزمین اصلی و مقصدش هم سرزمین اصلی است. صرفا کریدور عبور منطقه آزاد است. این ۹۰درصد آماری است که شما می‌گویید. اما کالایی که در منطقه برای مصرف منطقه می‌آید که حتما باید آزاد باشد، منطقه آزاد تعریفش همین است. سوم کالایی که برای مواد اولیه صنعتی می آید آن هم باید بیاید و مذموم نیست. چون به سرزمین اصلی هم اگر کارخانه داشته باشی باید مواد اولیه را بیاوری. آنچه مذموم است صرفا کالای همراه مسافر است. جمع کالای همراه مسافر در سال گذشته در سال گذشته ۴۰۰میلیون دلار بوده است. ۴۰۰میلیون دلار را فروشگاه‌ها فروخته‌اند و مردم همراه خودشان آورده‌اند. آیا می‌شود این ارزش‌های کاری را که مربوط به من هم نیست، باطل اعلام کرد؟
عبدالملکی: این‌طور نیست آقای مهندس، انصاف آن چیزی که شما می‌فرمایید نیست. آماری که سایت مرکز دبیرخانه منتشر کرده و من این آمار را با صادرات مقایسه کرده‌ام.
ترکان: در آماری که داده‌اید می‌گویید یخچال وارد کردیم. من همین جا بگویم ما اصلا واردات یخچال نداریم. اگر کالایی در جایی مثل کیش وارد سرزمین اصلی بشود از چه طریق می‌تواند وارد سرزمین اصلی بشود؟
عبدالملکی: از طریق کانتینر.
ترکان: چه کسی این کانتینر را می‌آورد؟
عبدالملکی: دوستانی که می‌توانند این کانتینر را از مناطق آزاد بیاورند.
ترکان: مرز منطقه آزاد با سرزمین اصلی، گمرک است و نیروی انتظامی. ما کنترل‌کننده انتقال کالا از کیش به سرزمین اصلی نیستیم. حالا گمرک و نیروی انتظامی می توانند یخچال از کیش وارد کنند؟
عبدالملکی: بله می‌توانند وارد کنند.
ترکان: چطوری؟ اصلا از بیخ، واردات این‌ها از مناطق آزاد به سرزمین اصلی ممنوع است.
عبدالملکی: آقای مهندس با مصوبات و قوانینی که در ارتباط با مناطق آزاد است که ما مشکلی نداشتیم. شما می گویید ممنوع است، اما وارد می شود.
ترکان: شما یک مورد به من نشان بده که یخچال یا تلویزیون از منطقه آزاد به سرزمین اصلی آمده است.
عبدالملکی: آقای مهندس می‌فرمایند که مناطق آزاد کریدور واردات. آیا کریدور صادرات نیست؟ می فرمایند که بخشی از واردات کشور از طریق مناطق آزاد انجام می شود. آیا صادرات کشور نباید از مناطق آزاد انجام شود؟
ترکان: چرا صادر می شود. شما اطلاع نداری. منطقه آزاد اروند در سال گذشته ۲ / ۱ میلیارد دلار از شلمچه به عراق صادرات داشته است.
عبدالملکی: مقایسه ما این است که همان طور که کریدور واردات است کریدور صادرات هم باشد که نیست. نمودارهایی که در سایت دبیرخانه شما وجود دارد تفاوت فاحش صادرات و واردات را نشان می دهد.
ترکان: خب این آمار اشتباه است. برای این که اروند به تنهایی طبق آمار ثبت گمرک جمهوری اسلامی ایران۲/۱ میلیارد دلار به عراق صادرات داشته است.
جهت‌گیری مناطق آزاد کار با همسایگان است
ترکان: برای کار با عراق یک نقطه موثر به نام شلمچه داریم. نقطه دومی برای ارتباط با قسمت مرکزی عراق پیش‌بینی کردیم به نام منطقه آزاد مهران. این منطقه نزدیک‌ترین نقطه به بغداد است و ما فکر می‌کنیم آنجا نقش بسیار موثری برای تعامل با عراق پیدا می‌کند. منطقه آزاد جدیدی که پیشنهاد شده منطقه آزاد بانه - مریوان است. برای اقلیم کردستان کار خواهد شد. ما فکر می کنیم از طریق بازارهای بانه مریوان بتوانیم از آنجا تعامل خوبی برقرار کنیم. منطقه سومی که پیشنهاد شده منطقه آزاد اردبیل است، چهارمی اینچه‌برون است. یک خط راه‌آهن در شرق دریای خزر برای کشورهای قزاقستان، ترکمنستان و ایران در نظر گرفته شده است. این خط توسط سه رئیس‌جمهور افتتاح شد. هم‌زمان با این، موافقت‌نامه‌ای با قزاقستان برای خرید مواد معدنی صورت گرفت. چون قزاقستان از نظر معدنی بسیار غنی است و به قول معروف جدول مندلیف را دارد. آقای رئیس‌جمهور و کارشناسان به این نتیجه رسیدند که ما در اینچه‌برون شهر متالوژی ایجاد کنیم. این ظرفیت صنعتی را برای استان گلستان ایفا می‌کنیم. منطقه آزاد دیگر سیستان است. آنجا یک برنامه مفصلی بوده که الان با کمبود آب مواجه بوده و لطمات زیادی دیده است. فکر کردیم که منطقه آزاد سیستان با هم‌افزایی چابهار دالان صنعتی ایجاد می‌کند و تعاملات با افغانستان را پیش می‌برند. منطقه آزاد جاسک این است که ما پایانه دوم نفتی در دریای عمان داشته باشیم. در زمان جنگ زمانی‌که آقای غرضی وزیر نفت بودند خط لوله‌ای به نام محرم شروع شد که می‌خواست از شمال خلیج‌فارس نفت را به جاسک بیاورد. این خط در زمان خودش تا کنگان ساخته شد. غیر از خط لوله قرار است انبار نفت، پتروشیمی، پالایشگاه در جاسک بسازیم.
عملکرد فعلی مناطق آزاد پذیرفتنی نیست
عبدالملکی: در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی گفته شده که عملکرد مناطق آزاد باید تقویت شود و بهبود پیدا کند. بر این اساس صحبت بر سر این است که ۷منطقه دیگر هم احداث شوند. این مواردی که آقای ترکان می‌گویند همه‌اش اهدافی است که برای آن مناطق در نظر گرفته شده و با عرض معذرت آرزوهایی است که ما برای آن مناطق و برای کل کشور داریم که صادرات رونق بگیرد و مبادلات با کشورهای خارجی بیشتر شود.
اما ما این آرزوها را برای ۷منطقه دیگر هم داشتیم. ما تا زمانی‌که مناطق دیگر را اصلاح نکردیم و سیستم قبل را رفع عیب نکردیم، چطور گسترش می‌دهیم. که همه قبول دارند به جز دوستانی که در مناطق آزاد کار می‌کنند. به نظر بنده تمام کسانی که بحث کارشناسی می‌کنند عمدتا مرکز پژوهش‌های مجلس، ناجا، سازمان تعزیرات حکومتی، گمرک، وزارت اطلاعات سازمان بازرسی و اتاق بازرگانی و... معتقدند که عملکرد فعلی مناطق آزاد نه تنها مطلوب نیست؛ بلکه اصلا پذیرفتنی نیست. من عرض می‌کنم با وجود اشکالاتی که هست، توسعه مناطق آزاد جدید یعنی از جهتی بدتر شدن زندگی مردم محروم آن منطقه و افزایش کالاهای بی‌فایده و کم‌فایده برای کشور از جمله خودروهای لوکسی که الان حرفش هست، افزایش قاچاق کالا یعنی به صورت ناخواسته توسعه مناطق آزاد زیرساخت‌های قاچاق را تقویت می‌کند که ناجا و تعزیرات به همین دلیل مخالف هستند. باعث کاهش مصرف کالای داخلی می‌شود. مردمی که آنجا زندگی می‌کنند، می‌بینند همه چیزشان را می‌توانند خارجی مصرف کنند. ما از این طریق یک و نیم میلیون ایرانی را از پشت مصرف کالای ایرانی خارج می‌کنیم.
................................................
دیدگاه یک (ترکان)
می‌دانید ۲۰میلیارد دلار قاچاق چه وزنی دارد!
در شرایط فعلی آیا اضافه کردن ۷منطقه آزاد درست است یا خیر؟
بنده یک آماری می‌گویم که مربوط به گمرک است. می‌شود گمرک آمار غلط بدهد؟ اگر در سایتی قد و وزن و درجه حرارت بدن را هم گذاشتند، می‌شود این‌ها را با هم جمع بزنیم؟ قاعدتا نمی‌شود چون این‌ها از یک جنس نیستند. کالایی که به سرزمین اصلی وارد می‌شود و اصلا منطقه آزاد مجرای عبورش است آیا می‌شود این را با واردات منطقه آزاد جمع بزنیم؟ این جمع زدن مثل جمع زدن قد و وزن است.
مناطق آزاد تا زمانی که کالا در آن می‌چرخد، قاچاق نیست. آن‌هایی هم که می‌گویند کالا از آنجا قاچاق می‌شود نمی‌دانند. من رابطه گمرک ایران با گمرک منطقه آزاد را برای شما شرح می‌دهم. ما موافقت‌نامه داریم با گمرک ایران و همه اطلاعات ما هم در گمرک ایران می‌رود. ارزش کالا در گمرک منطقه آزاد و نیز طبقه‌بندی کالا با هم یکی است. امکان ندارد کالا به گمرک منطقه آزاد بیاید و گمرک ایران از آن مطلع نباشد. بنابراین حجم کالایی که در مناطق آزاد می‌آید، همین است که آمار گمرک ایران می‌گوید. شما که اقتصاد‌دانی بهتر است با عدد حرف بزنیم.
شما یک دلار پوشاک به من نشان بده، بگو کالای تبصره دو یک دلارش پوشاک است. ما اگر تصمیم بگیریم نفهمیم هیچ وقت نمی‌فهمیم. اما تصمیم بگیریم اگر حقیقتی آشکار شد تسلیم شویم. عیبی ندارد؟ سه میلیارد دلار گشایش‌کننده‌اش سرزمین اصلی است و کالایی نیست که جزو واردات منطقه آزاد باشد.
منطقه آزاد دالان عبور این‌هاست. شرکت‌های معتبر وارد می‌کنند. گشایش‌کننده اعتبارش «ال جی» است، «ایران خودرو» است. این سه میلیارد دلاری که به آن تبصره۲ می‌گویند نه مبداش ما هستیم و نه مقصدش و نه محتوای آن را می‌دانیم؛ بلکه کانال عبورش منطقه آزاد
است.
در این تبصره۲ نه پوشاک است، نه سیگار است و... برای اینکه این‌ها از سرزمین اصلی گشایش اعتبار می‌کنند.
پس سه مورد دیگر می‌ماند. یکی کالای صنعت در منطقه، ثبت و ضبط آن با ماست و کارخانه به کارخانه می‌دانیم چی آورده و چی ساخته. دوم کالای مصرف در منطقه مثل هتل‌سازها و تاسیسات‌سازها. این‌ها کالایی می‌آورند در منطقه که قاچاق نیست و جزو نگرانی شما هم در منطقه نیست.نگرانی شما که می‌شود پوشاک و پارچه و... اسمش هست کالای همراه مسافر. تا اینجا خوب است که قبول کنیم؟ جمع این‌ها در مناطق آزاد ۴۰۰میلیون دلار است. یعنی اگر کالایی هست که ما نگرانیم که قاچاق بشود که من معتقدم نیستم، همان است که در فروشگاه‌ها فروخته می‌شود. هر مسافر می‌تواند تا ۸۰دلار کالا همراه داشته باشد.
مناطق آزاد هم می‌توانند این کار را بکنند. این را هم ما نگذاشتیم. در مجلس قبلی و دولت قبلی آمدند گفتند (تا قبل از این فقط کیش و قشم و چابهار کالای همراه مسافر داشت. مناطق جدید مثل ارس، انزلی، اروند و... درباره کالای همراه مسافر تا خرداد۹۲ ممنوع بوده، سه ما قبل از پایان دولت گذشته تصویب شد این در همه مناطق باشد) ما مخالفیم. به مجلس هم عرض کردم اگر شما تصمیم بگیرید این را قطع کنید من مخالفت نخواهم کرد. ولی این تصمیم را باید همه با هم بگیرید.
نکته دیگر اینکه من یک کلمه نهایی به شما توضیح می‌دهم. می‌دانید ۲۰میلیارد دلار قاچاق چه وزنی دارد؟ تقریبا ۲۰میلیون تن. این وزن اصلا آیا می‌گنجد؟ کیش اصلا قادر به دریافت کشتی‌های بزرگ نیست. قشم قادر به پذیرش این حجم کالا در در تردد نیست. چابهار اصلا بندر به آن معنا ندارد. در نتیجه این مبحث قاچاق کالا از طریق مناطق آزاد اعتباری ندارد.
* دبیر شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری ایران / اکبر ترکان*
................................................
دیدگاه دو (عبدالملکی)
ابتدا باید نواقص را برطرف کرد
قضاوت این حرف‌ها با مردم باشد. این آمار را از سایت دبیرخانه مناطق آزاد برداشته‌ایم. نسبت صادرات مناطق آزاد به نسبت صادرات کل کشور یک و پنج صدم درصد است. عددی که صادرات از مناطق آزاد در نسبت به کل کشور است حداکثر به دو و نیم درصد رسیده است. در‌حالی‌که بخش زیادی از واردات از این مناطق
است.
من بر اساس آماری صحبت می‌کنم که آقای ترکان این آمار را تخطئه می‌کنند. من هم می‌توانم این حرف را بزنم. من بر اساس آمار مراکز رسمی حرف می‌زنم. این آمار صرفا از دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی در مرداد۹۵ منتشر شده است. مگر اینکه بگوییم دبیرخانه این قدر بی‌در و پیکر است که آمارهای این مدلی را با هم مقایسه می‌کند.
اما روی همین آمارهایی که خود شما منتشر کرده‌اید، دوستان گفته‌اند در سال۹۳ کل سرمایه‌گذاری خارجی که در مناطق آزاد اتفاق افتاده ۶۱۷میلیون دلار بوده که ۵۵۲میلیون دلار در منطقه آزاد ارس است.
بر‌اساس آماری که دوستان ما از منطقه آزاد گرفته‌اند ۵۵۲میلیون دلار سرمایه‌گذاری اسمی و میزان عملکرد صفر است. بعد ما در آمار اصلی‌مان سرمایه‌گذاری که عملکرد صفر داشته، می‌نویسیم ۵۵۲میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی و بعد در سال۹۵ این را منتشر می‌کنیم. بخشی از این‌ها پوشاک است. اصلا تقاضای پارس خودرو و ایران خودرو
نیستند.
اینکه سه میلیارد دلار از این طریق تبصره۲ است روشن است. این دو تا را تا اینجا موافقم. چون اختلاف بر سر این‌ها نیست. اما این‌ها مصوبات است و نه عملکرد؛ عملکرد خیلی متفاوت است. اینکه واردات می‌آید مستقیم می‌رود ایران خودرو یا می‌رود شرکت بازرگانی دولتی ایران، بخش زیادی از کالاهایی که به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود، از مناطق آزاد است که ثبت و ضبط نمی‌شود. اگر ثبت بشود که اسمش قاچاق نیست. طبق برآوردی که شده بین ۱۵ تا ۲۵میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور می‌شود. ببینید اگر در گمرک ثبت شود که اسمش قاچاق نیست. آقای مهندس می‌فرمایند کل دعوای ما از امکان قاچاق ۴۰۰میلیون دلار است! در اینترنت فیلم‌های کالاهای قاچاق موجود است.
رئیس تعزیرات حکومتی می‌گوید هر کسی قبول ندارد بیایند و برویم و ببینیم. مشکل ما مصوبات و قوانین منطقه آزاد نیست. مصوبات منطقی است. آنچه که در عمل اتفاق می‌افتد بسیار متفاوت از مصوبات است. آنچه که در عمل اتفاق می‌افتد واردات قاچاق پوشاک از این مبادی است. پارچه و امثال این‌هاست. آیا ما جزو کشورهایی هستیم که در آن قاچاق برنج صورت می‌گیرد یا خیر؟ متاسفانه هستیم. بخش قابل توجهی از قاچاق برنج به اذعان سازمان تعزیرات حکومتی و ناجا از مناطق آزاد اتفاق می‌افتد. آقای مهندس می‌گوید جزو مصوبات ما نیست. اصلا بحث این نیست که همه این کالاهای قاچاق از کدام‌یک از مناطق آزاد است. از اروند می‌آید از زمین می‌آید و از جاهای مختلف می‌آید. کسی که ۱۵سال است در مناطق آزاد کار می‌کنند، عملکرد این مناطق را می‌فرمایند اول توسعه گردشگری و دوم
تقویت واردات. در سیاست‌هایی که برای این مناطق در نظر گرفته شده هیچ‌کدام از این دو مورد برای این مناطق در نظر گرفته نشده است. وقتی گفته می‌شود گردشگری پیشرفت کرده و واردات تقویت شده و این نتیجه را می‌گیرند که اقتصاد تقویت شده است.
ما بحث مان بر سر این است که شما اول بیایید همین ۷منطقه را اصلاح بکنید و چند سال به صورت پایلوت این‌ها را اجرا بکنید و ببینید چه خروجی می‌گیرید، اگر طبق برنامه‌های معین شده پیش رفت آن زمان بیایید و مجلس را پیش بکشید که ۷منطقه دیگر را به تصویب برسانند.
*استاد اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع)/ حجت الله عبدالملکی
خبرگزاری فارس
11مهر1395