ناهماهنگی‌ها 34 ظرفیت خالی در کشتی به جا گذاشت!
«ترابرد» بازشدن مسیر جدید آبی را بررسی می‌کند:
اسفند ماه سال 98 در روزهای کرونایی، خبر بسته شدن مرز ترکمنستان منتشر شد و تا شهریور ماه سال جاری ادامه داشت. مساله ای که ترانزیت و تجارت استان را دچار یک بن بست بزرگ کرد اواخر شهریور ماه خبر توافق ایران و ترکمنستان برای بازشدن مرز با شرایطی خاص مطرح شد. روال تعریف شده این بود که ناوگان باری ایرانی وارد نقطه صفر مرزی سرخس شود تا روزانه بار ۱۰ کامیون بدون یدک‌کش را تحویل خودروهای ترکمنستان دهند. رانندگان ترکمن هم این بار را به مقصد نهایی حمل کرده و سپس گاری خالی کامیون را به رانندگان ایرانی در سرخس تحویل دهند. توافقی که از ابتدا هم مورد استقبال بخش خصوصی قرار نگرفت و در عمل مشکلات بسیاری را به دنبال داشت.
با ادامه یافتن این شرایط که رکود چندین ساله حمل‌ونقل به آسیای مرکزی را تشدید کرد صحبت هایی درباره دور زدن ترکمنستان با استفاده از راه‌های آبی مطرح شد. آن طور که در اخبار به گوش می رسید پهلو گرفتن «کشتی رورو کامپازیتور رحمانف» روز سه شنبه 13 آبان در بندر امیرآباد، نتیجه به ثمر رسیدن تلاش‌های فعالین حمل و نقل بود..
بر اساس اعلام نمایندگی کشتی رو رو کامپوزیتور رحمانییف، به منظور سوار نمودن کامیون‌های ترانزیتی در مسیر بندر امیرآباد به بندر آکتائو، در تاریخ ۱۳ آبان ماه وارد لنگرگاه شده و قرار بر این بود که در تاریخ ۱۵ لغایت ۱۸ آبان ماه اقدام به پذیرش و سوار
کردن کامیون‌ها نماید و بعد امیرآباد را به مقصد «بندر اکتائو» ترک کند اما در عمل خروج این کشتی تا 26آبان به درازا کشید و تغییرات دیگری نیز در برنامه‌ها پیش آمد که در ادامه از زبان دو فعال حوزه حمل‌ونقل می‌خوانید .
- کشتی« رورو» رفت ولی بر می‌گردد
مشاور انجمن حمل و نقل بین المللی ایران درباره جزئیات سفر این کشتی گفت: از 13 آبان کشتی پهلو گرفت اما به دلیل این که در یک سال اخیر راه ترکمنستان بسته بوده ویزا های بسیاری از رانندگان اعتبار ندارد و این باعث توقف طولانی مدت کشتی شد؛ متاسفانه این کشتی مجبور شد در ساعت 10 شب دوشنبه 26 آبان ماه با 6 کامیون ترانزیتی و با حدود 34 ظرفیت خالی بندر امیرآباد را به مقصد بندر پریکوف قزاقستان در نزدیکی «بندر آکتائو» ترک کند و این امر فقط ناشی ازعدم همکاری، هماهنگی و عدم برنامه ریزی در حمل ونقل کشوراست..
سید کمال الدین حسینی افزود : این کشتی 29آبان در بندر پریکوف تخلیه و دوباره بارگیری می کند و به سمت امیرآباد بر می گردد؛ هفته آینده ما دوباره از بندر امیر آباد بارگیری داریم. باید تلاش کنیم که ناوگان حمل و نقل ایرانی از این فرصت استفاده کند تا مشکلات مقدماتی برای استفاده از این مسیر را برطرف کند. من این شرایط را بحرانی می‌بینم و ترجیح می دادم ابتدا راننده‌ها را مشخص کرده و مقدمات اولیه فراهم می کردیم، سپس زمانی که همه مقدمات آماده بود کشتی وارد ایران می‌شد.
• ممکن است این مسیر را هم از دست بدهیم
وی ادامه داد: ولی اگراین شرایط یعنی با ظرفیت خالی رفتن ادامه پیدا کند خطر این وجود دارد که دوباره این مسیر را هم از دست بدهیم. در حال حاضر تلاش ما اطلاع رسانی به تمام ناوگان ایرانی، شرکت های حمل و نقل و بازرگانانی است که در این مسیر هستند و در تلاش هستیم که نشست مشترکی با سفیران قزاقستان و ازبکستان برای تسهیل در فرآیند ویزای رانندگان داشته باشیم.
حسینی تصریح کرد: برخلاف اینکه افراد زیادی اظهار تمایل کردند که این مسیر بتواند راه گشایی برای دور زدن مسیر ترکمنستان باشد اما هیچ کس اقدامات اولیه برای بهره برداری از این سرویس را انجام نداده است.
• «مسیر جدید» نیاز حمل‌نقل به آسیای مرکزی
مشاور انجمن حمل و نقل بین المللی ایران در خصوص استقبال لازم از این مسیر جدید گفت: از نظر جامعه آماری استقبال بسیاربالایی صورت گرفته است اما زمینه های لازم برای بهره برداری از این مسیر صورت نگرفته است. ما باید قبل از آمدن کشتی به ایران حتما زمان بندی و مقدمات ابتدایی را فراهم می کردیم ولی به دلیل پراکندگی و تصمیم گیری های فردی و عدم هماهنگی در یک ستاد واحد باعث این وضعیت بحرانی شدیم.
حسینی درباره ضرورت استفاده از «کشتی رو_رو» گفت: با توجه به مشکلاتی که ترکمنستان برای ناوگان ایرانی به صورت جاده ای و ریلی ایجاد کرده است وجود این مسیر از ضروریات حمل و نقل بین المللی ایران برای آسیای مرکزی است؛ حتما باید این مسیر فعال باشد ولی دریا بخشی از زنجیره حمل ونقل است و رانندگانی که می خواهند از این مسیر استفاده کنند باید آمادگی هایی را از قبل می داشتند.
• هزینه‌های مسیر جدید توجیه‌پذیر است
مدیر عامل گروه حمل ونقل بین المللی نیکوآوران در خصوص هزینه و قیمت تمام شده مسیر جدید کشتی بیان کرد: من هیچگونه منفعت شخصی از این پروژه ندارم؛ من فقط برای راه اندازی این مسیر به دفتر ترانزیت و حمل و نقل بین المللی مشورت دادم که این مسیر فعال شود اما چون عضو هیئت مدیره شرکت کشتیرانی آریا بودم مطالعات گسترده ای را در این زمینه داشتیم .
وی افزود: برآوردی که ما طبق هزینه های سوخت و کشتی وهزینه های سازمان بنادر دو کشور مبدا و مقصد کرده بودیم به قیمت حدود 1600 تا 1800 دلار برای این مسیر رسیده بودیم؛ اما خوشبختانه با هماهنگی هایی که با صاحب کشتی از طریق معاونت سازمان بنادرکشتیرانی انجام شد توانستیم به رقم 1450 دلار برسیم که برای این مسیر بسیار اقتصادی است و می‌تواند پاسخگوی نیاز های ما باشد به خصوص اینکه با هزینه های حمل به ترکمنستان و مشکلاتی که برای حمل بار به ترکمنستان داشتیم این قیمت کاملا توجیه پذیر است.
• مشکلات 40ساله با ترکمنستان
حسینی با اشاره به مشکلات 40 ساله با ترکمنستان برای حمل کالا گفت: این پروژه باید موفق شود چرا که یک ضرورت برای ناوگان حمل و نقل بین المللی ایران در طول 40 سال اخیر است، ما مشکلات حمل بار به ترکمنستان را 40 سال است که داریم و عملا با خطر حذف ناوگان بین المللی ایرانی در حمل بار آسیای مرکزی رو به رو هستیم بنابراین ناگزیر به توسعه این پروژه هستیم .
• ستاد بین‌بخشی می‌تواند این مسیر را فعال کند
وی ادامه داد: ما در حال بررسی و ارزیابی مشکلات هستیم تا بتوانیم راه را برای تداوم این برنامه فراهم کنیم ؛ در این راستا ضرورتی که به صورت حاد احساس شد وجود یک ستاد هماهنگ کننده بین بخش های جاده ای، بازرگانی و دریایی برای بهره برداری وفعال سازی از این خط است.
بعد از شنیدن صحبت های مشاور انجمن حمل و نقل بین المللی ایران به سراغ مشاور کمیسیون حمل و نقل، لجستیک و گمرک اتاق بازرگانی ایران رفتیم تا جویای وضعیت مسیرجدید کشتی رو رو از ایشان بشویم.
• «کشتی رو رو» و چالش ناهماهنگی
مشاور کمیسیون حمل و نقل، لجستیک و گمرک اتاق بازرگانی ایران درباره آخرین وضعیت حضور «کشتی رو رو» در ایران گفت: حرکتی که برای این پروژه انجام شده است حرکت بسیار خوبی بوده اما به دلایلی موفقیت آمیز نبوده است. برگزاری یک جلسه با انجمن ها یا سازمان راهداری و صدور چندین بخش نامه کافی نیست، باید ابتدا زیرساخت ها و هماهنگی های لازم جهت بهره برداری از این پروژه صورت می‌گرفت.
رضا میرهادی افزود: آقای کمال الدین حسینی از کارشناسان و مشاوران این پروژه هستند و بسیار هم برای این پروژه زحمت کشیدند وآقای ماندگاران هم نماینده این کشتی در ایران هستند. ولی زمانی که مسیر ترکمنستان به دلیل کرونا بسته شده است باید فعالیت بیشتری صورت می گرفت چراکه محموله‌های ترانزیتی به کشور ازبکستان، قرقیزستان به دلیل بسته شدن مرز ترکمنستان خیلی محدود شده است. باید همزمان با مذاکراتی که با صاحب و نماینده کشتی تشکیل شد جلسات و کارگروه های مختلف صورت می گرفت تا یک کارگروه یا سازمانی متصدی هماهنگی ها و اطلاع رسانی درباره این پروژه می شد؛ متاسفانه این ناهماهنگی ها تا به اینجا باعث شده است که این پروژه موفقیت آمیز نباشد.
• «کشتی رورو» می‌تواند موفق باشد
وی در خصوص مزایا و معایب این پروژه گفت: ترکمنستان مسیر کشور خود را به بهانه کرونا بسته است حتی آن زمان هم که باز بود به دلیل هزینه هایی که برای ترانزیت ایران به وجود آورده بود مشکلاتی را برای ما به همراه داشت بنابراین این پروژه می تواند راه گشای این مشکلات باشد و باعث شود هزینه هایی که ترکمنستان برای مسیر تزانزیت ایران به ما تحمیل کرده بود کاهش یابد.
مشروط بر اینکه نرخ کشتی مناسب باشد.
میرهادی تصریح کرد: باید با کشورهایی مثل قرقیزستان، قزاقستان، ازبکستان و تاجیکستان که می خواهند از این مسیر استفاده کنند درخصوص ویزای رانندگان مذاکره صورت گیرد چرا که رانندگان ممکن است باتوجه به گذشت زمان طولانی ویزای این مسیرها را نداشته باشند.
• باز شدن مسیرهای جدید به آسیای مرکزی
رئیس هیئت مدیره شرکت حمل ونقل بین المللی پارت نیک در خصوص مزیت این مسیرافزود: مزیت پروژه «کشتی رو_رو» این است که مسیر جدیدی را برای ما باز می کند و باعث می شود که ما فقط منحصرا ازمسیر ترکمنستان دسترسی به کشورهای دیگر نداشته باشیم و بتوانیم از مسیرهای دیگری هم استفاده کنیم.
وی درباره هزینه و قیمت تمام شده مسیر کشتی رو رو گفت: سازمان بنادر اعلام کردند قیمت تمام شده این مسیرحدود 1550 دلار است که من شنیدم شخصی که نماینده کشتیرانی است با مذاکراتی توانسته است تخفیف 100 دلاری از این پروژه بگیرد که قیمت آن به حدود 1450 دلار رسیده است.
میرهادی با تاکید بر موفقیت آمیز بودن این مسیر گفت: به این دلیل که ما هم از ایران صادرات به کشورهای منطقه مانند قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان و تاجیکستان داریم و هم کالاهای ترانزیتی وجود دارد که می‌تواند از این مسیر به کشورهای فوق وجود دارد در واقع ما کالا و ناوگان حمل و نقل را داریم فقط بحث هماهنگی ها و برنامه ریزی ها هست که می‌تواند در این پروژه ضعف هایی را به وجود آورد. باید گفت این پروژه بسیار مفید است و زمینه های آن هم در حال شکل گیری است اما متاسفانه در برنامه ریزی و هماهنگی های لازم برای این پروژه به نظر من بسیار ضعیف عمل شده است..
- کسی منتظر بازشدن مسیر ترکمنستان نبود
میرهادی درباره دلیل ناهماهنگی‌ها در پروژه «کشتی رو رو» بیان کرد: دلیل این تاخیر و استفاده کمتر از ظرفیت از مسیر کشتی رو رو فقط به دلیل ناهماهنگی بوده است؛ کسی منتظر باز شدن مسیر ترکمنستان نیست چراکه در حال حاضر نیز تا حدودی امکان جابه جایی حمل بار با استفاده از ماشین های خود ترکمنستان وجود دارد اما من تاکید می‌کنم همین فردا مسیر برای کامیون های ایرانی هم باز شود مانعی برای استفاده از مسیر دریای خزر و سرویس «کشتی رو رو» نیست.
وی افزود: مسلما اگر همه چیز اقتصادی باشد و هماهنگی های لازم انجام شود از این سرویس استفاده خواهد شد؛ حتی این امکان وجود دارد که این سرویس مورد توجه کامیون‌های ترکیه که می خواهند از ترکیه به کشورهای ازبکستان و قرقیزستان و کشورهای دیگر بروند قرار بگیرد.